Tại Khu di tích Kim Liên, đặc biệt là cụm di tích Hoàng Trù và Làng Sen quê Bác, các công trình đều được dựng theo kiến trúc truyền thống, mái tranh đơn sơ, đậm chất làng quê xứ Nghệ. Để bảo tồn được vẻ đẹp mộc mạc ấy, hàng năm, Ban Giám đốc Khu di tích cùng các phòng chuyên môn đã tổ chức trùng tu định kỳ, đặc biệt là công tác lợp tranh bằng lá mía – một loại vật liệu truyền thống đặc trưng, yêu cầu cao về kỹ thuật, quy trình và sự tỉ mỉ đến từng chi tiết.

Không chỉ là một việc làm mang tính kỹ thuật, việc lợp mái tranh tại Kim Liên còn là một hành động giữ gìn hồn cốt quê hương. Những nghệ nhân gắn bó lâu năm với nghề, với di tích, luôn xem mỗi công trình như ngôi nhà của chính mình. Từng lá tranh được lựa chọn cẩn thận, từng thanh rui mè được cắt gọt tỉ mỉ, từng nút lạt được buộc chặt bằng cả tâm huyết. Khi lớp mái tranh hoàn thiện, cũng là lúc hình ảnh làng quê thời Bác Hồ thơ ấu lại hiện lên nguyên vẹn sau rặng tre làng – giản dị, yên bình, đầy xúc cảm.

Công tác bảo tồn di tích tại Khu di tích Kim Liên những năm gần đây nhận được sự quan tâm sát sao của các cấp, ngành, sự ủng hộ tích cực từ người dân địa phương cũng như cộng đồng xã hội. Nhiều nghệ nhân tại Nam Đàn vẫn lưu giữ và truyền lại kỹ thuật lợp tranh truyền thống quý giá – điều rất hiếm gặp trong bối cảnh hiện đại hóa nông thôn. Đây là nguồn lực quý giá góp phần quan trọng trong công cuộc giữ gìn giá trị nguyên bản của di tích.

Bên cạnh những thuận lợi, công tác trùng tu, tôn tạo di tích cũng gặp không ít khó khăn, đặc biệt là việc tìm kiếm nguồn nguyên liệu lá mía đạt chuẩn đang ngày càng trở nên khó khăn do thay đổi trong sản xuất nông nghiệp và biến đổi khí hậu. Số lượng nghệ nhân am hiểu kỹ thuật lợp mái tranh truyền thống cũng ngày một hiếm, trong khi nguồn kinh phí và điều kiện thời tiết khắc nghiệt luôn là những yếu tố tác động lớn.

Tuy nhiên, bằng tình yêu di sản, lòng tự hào dân tộc và trách nhiệm gìn giữ lịch sử, tập thể cán bộ, nhân viên Khu di tích Kim Liên không ngừng tìm kiếm giải pháp tối ưu, kết hợp giữa phương pháp truyền thống và ứng dụng kỹ thuật hiện đại để kéo dài tuổi thọ mái tranh, đảm bảo yếu tố thẩm mỹ và giá trị nguyên gốc.

Việc trùng tu, tôn tạo tại Khu di tích Kim Liên không chỉ là sửa chữa mái nhà, dựng lại công trình cổ, mà hơn thế, đó là cách để bảo tồn ký ức lịch sử, giữ gìn hồn quê Việt, để mỗi thế hệ khi bước chân đến đây đều cảm nhận được sự gần gũi, thân thuộc, và thiêng liêng.

Trong dòng chảy hội nhập và phát triển, Khu di tích Kim Liên đang chứng minh rằng bảo tồn di sản không phải là níu giữ quá khứ, mà là cách để truyền cảm hứng cho tương lai – một tương lai không quên cội nguồn, luôn biết trân trọng những gì dân tộc đã đi qua, đã giữ gìn và tiếp tục gìn giữ./.

Thu Thủy